Konu: İkinci Balkan Konferansı

( 113 ) Türkiye’nin Lozan sonrası Balkanlarda takip ettiği dış politika stratejisi “sınırları dışında bırakılmış olan Balkanlardaki eski toprakları üzerinde herhangi bir iddia ve talepte bulunmama ve Lozan Antlaşması ile belirlenmiş olan ‘statüko’nun korunması” olmuştur. Bu nedenle Lozan Antlaşması’ndan hemen sonra Balkan Devletleri ile olan ilişkilerini canlandırmak istemiş ve bu doğrultuda Arnavutluk, Bulgaristan ve Yugoslavya ile ikili dostluk antlaşmaları imzalamıştır 1929 yılına doğru hemen hemen bütün Balkan Devletleri arasındaki ilişkiler düzeltilmiş ve Balkanlar’da bir işbirliği yapılması için gerekli ortam hazırlanmıştı. Nitekim Atina’da toplanan Birinci Balkan Konferansı, Balkan Birliği’ne gidişin ilk adımı olmuştur. Bu konferansta, İkinci Balkan Konferansının Türkiye’nin ev sahipliğinde İstanbul’da yapılması kararlaştırılmıştı..
20-26 Ekim 1931 tarihlerinde İstanbul’da yapılan İkinci Balkan Konferansı’na Türkiye’nin dışında Arnavutluk, Bulgaristan Romanya, Yugoslavya ve Yunanistan devletleri katılmıştır. Toplantılarını İstanbul ve Ankara’da yapan bu konferans; Balkan ülkeleri arasında, siyasî, sosyal, kültürel, ticari, ve ekonomik anlamda bir birliğin oluşması sürecinde önemli bir rol oynamıştır.

20 – 26 Ekim 1931 tarihleri arasında İstanbul’da ikincisi düzenlenen Balkan Konferansı hatırasına dolaşıma çıkartılmış olan ve 9 puldan meydana gelen serimizdir. Londra’da Bradbury, Wilkinson Co. Matbaası tarafından 100’lük tabakalar hâlinde basılan serinin tirajı 300.000 adettir. Çelik gravür baskı tekniği ( taydus baskı usulü ) kullanılmıştır. 

Hatıra pullarının basımı Konferans Hazırlık heyetinin girişimi üzerine gerçekleşmiştir. Pulların tasarımı son derece anlamlıdır. Balkan haritası üzerinde yükselen ve barışı temsil eden bir zeytin ağacı figürü bulunmaktadır. Zeytin ağacının kökleri ise konferansa katılan ve Balkan Birliğini oluşturan ülkelerin başkentlerine doğru uzanmaktadır. Fakat ne tesadüftür ki; Balkan konferansı neticesinde 1934 yılında kurulan Balkan Antantına Türkiye’nin de yer aldığı sadece dört ülke iştirak etmiştir. Sanki o günün habercisi gibi ağacın da dört dalı vardır. Yani altı ülkenin girişimiyle ( altı kök ) başlayan konferanslar dizisi dört ülkenin ( dört dal ) kurduğu pakt ile neticelenmiştir.

Söz konusu hatıra serisi konferansın ilk günü satışa sunulması plânlanmıştır. Dönemin Posta, Telgraf ve Telefon Umum Müdürü Fahri Bey bu pullarla ilgili bir açıklama yapmış ve şunları söylemiştir: “ Londra’da basılan pullar, 20 - 26 Ekim 1931 târihleri arasında İstanbul’da ikincisi toplanacak İkinci Balkan Konferansı hatırası olarak basılmaktadır. Bu pullar nefis bir resimle süslenmiştir. Bu resim Balkanların aynı düşüncedeki devletlerin Başkentlerine doğru kökleri uzanmış bir zeytin ağacını göstermektedir ki barışı simgelemektedir. Pulların adedi beş milyondur. Konferansın başlangıç günü konferans salonunda dolaşıma sunulacaktır…”.
Pulhan katalogunda yer alan bilgilere göre 2½, 4, 30, 50 ve 100 kuruşluk pullardan 300’er bin; 7½ ve 12 kuruşluk pullardan 500’er bin; 12½ kuruşluk pul için 1 milyon ve 6 kuruşluk pul için de 1,5 milyon adet olmak üzere toplamda 5 milyon adetir.
Fakat ilginçtir ki pullar gümrük işlemlerinde aksaklık olmuş ve ülkeye girişi üç dört gün gecikmiştir.

Söz konusu pullar on dokuz sene süresince posta hizmetlerinde geçerliliğini korumuş ve 31.12.1950 tarihinde dolaşımdan kaldırılmıştır. Konferansın filateli açısından bazı neticeleri de olmuştur. Bu bağlamda, Ulaştırma Komisyonu, Balkan ülkeleri arasında bir Posta Birliği Oluşturulması yönünde görüş bildirmiştir. Yapılan toplantının ardından Balkan ülkeleri arasındaki posta ücretlerinde yüzde 25 indirim yapılmasına ve Balkan ülkeleri içerisinde geçerli olacak bir tarife kabul edilmesine karar verilmiştir.

Balkan Konferansları ve Balkan Antantı Hakkında
Tarıma dayalı ekonomisi olan Balkan devletleri, etkilendikleri 1929 krizinden kurtulmak için ortak hareket etmek zorunluluğu hissetmişlerdir. Türkiye bu hareketi kuvvetle destekleyen devlet olmuştur. Yunanistan tarafından da desteklenen bu hareket, her iki ülkenin kararlı tutumu ile ilk adımını atmış ve 5 Ekim 1930’da Atina’da Birinci Balkan Konferansı toplanmıştır. Arnavutluk, Bulgaristan, Romanya, Türkiye, Yugoslavya ve Yunanistan temsilcilerinin katıldığı ilk konferansta, Balkan devletleri ekonomik bağımlılıktan kurtulmak için kendi aralarında ekonomik ve ticari işbirliği yapmayı kararlaştırmışlardır.

Hatıra serisine konu olan İkinci Balkan Konferansı ise 20-26 Ekim 1931’de İstanbul’da toplanmış; ekonomik, kültürel ve teknik konular ele alınarak yakınlaşma sağlanmaya çalışılmıştır. Bu ikinci toplantıda, Balkan Paktı’na yönelik tutumlar hemen hemen belli olmuştur. Türkiye ve Yunanistan ortak hareket ederken; Yugoslavya ile Romanya, güvenliklerini koruma amacıyla bu paktın en ateşli savunucusu olmuşlardır. Bu dört ülke çok çaba gösterirlerken, revizyonist dış politika işaretleri veren Bulgaristan ve İtalya’nın etkisinde kalan Arnavutluk, bu pakt fikrine mesafeli durmuşlardır. Üçüncüsü, 23-26 Ekim 1932’de Bükreş’te; Dördüncü ve son konferans 5-11 Kasım 1933’te Selanik’te toplanmış ve 1934’te Belgrat’ta bir araya gelen Yugoslavya, Yunanistan, Türkiye ve Romanya dış işleri bakanlarının hazırlamış olduğu Balkan Antantı 9 Şubat 1934’te Atina’da imzalanmıştır.  İtalya’nın tesirinde kalan Arnavutluk ile komşu ülkelerin topraklarında hak iddia eden Bulgaristan’ın dâhil olmadığı pakt, katılımcı dört devletin Balkan sınırlarını karşılıklı olarak garanti altına alıyor ve ekonomik işbirliğini öngörüyordu.

II. Dünya Savaşı’ndan sonra yeni dengelerin kurulması ile Balkan Antantı geçerliliğini kaybetmiştir.

Konu ile ilgili diğer pulları görmek isterseniz Tıklayınız. ( Balkan Konferansı ).

Pulhan Dipnotu: ( Seri Numarası: 113 ) (1063 - 1071 numaralı pullar ) (113) İstanbul’da 20 Ekim 1931 toplanan İkinci Balkan Konferansı anısına dokuz pulluk bir seri bastılrılarak dolaşıma sunulmuştur