Konu: Ankara - Erzurum Demiryolu Hattının Açılışı
Ankara-Sivas-Erzurum Hattı, Cumhuriyet yöneticilerinin önemli demir yolu hedeflerinden birisidir. 30 Eylül 1924’te Erzurum’da yaptığı bir konuşmada,
“Şarkı diğer vatan aksamına bağlayacak bir şimendifer hattının buraya ( Erzurum ) kadar temdidini Türk Cumhuriyeti için hayati bir mesele addediyorum (…)” diyen Mustafa Kemal Paşa tarafından da gerekli desteği alan hat, 30 Ağustos 1930’da Sivas’a ulaşmıştır. Bu tarihten sonra özellikle dünya ekonomik bunalımının ülke ekonomisine olumsuz etkileri nedeniyle, bütçede bazı tasarruflara girişilmiş, 1933’ten itibaren çalışmalara tekrar başlanmıştır. 20 Mayıs 1933 tarih ve 2200 sayılı kanun ile Sivas-Erzurum ve Malatya’dan başlayarak Divriği yakınlarında Sivas-Erzurum hattı ile birleşecek demir yollarının yapımına izin verilmiştir. Kanuna göre 8 yılda bitirilmesi düşünülen hat için 80 milyon lira ödenek verilmiştir. Hat Sivas’tan başlayacak, Divriği-Kemah-Erzincan üzerinden Erzurum’a ulaşacaktır.
28 Mayıs 1934 tarih ve 2463 sayılı kanunla, tümü Sivas-Erzurum hattı inşaatına tahsis edilmek ve yıllık faiz ve ikramiye tutarı % 7 olmak ve itibari kıymeti her yıl 10 milyon lirayı geçmemek üzere 20 şer yılda ödenmek şartıyla, azami 30 milyon liralık tahvil çıkarılmasına izin verilmiştir. Tahviller halktan büyük ilgi görmüş ve tamamı satılmıştır. Kasım 1935’te ve Kasım 1937’de de yeni tip tahviller piyasaya sürülmüştür.
Hattın güzergâhı, daha fazla stratejik yerlerden geçirilebilmek amacıyla bilinçli olarak uzatılmıştır. Hattın inşası için Fransız, Amerikan ve Alman inşaat şirketleri daha kanun çıkmadan talip olmuşlarsa da Nafıa Vekâleti, önceden demir yolu inşaatlarında başarılı olan ve makine parkları ile sermayeleri bu işe yeterli olan Türk müteahhitlerle de görüşmelere başlamıştır. Bunlar arasında Abdurrahman Naci Bey ( Demirağ ) ve Mühürdarzade Nuri Bey de vardır. 12 Haziran 1933’te kapalı zarf usulü ile yapılan ihale sonucunda Nafıa Vekâleti ihale komisyonu, Mühürdarzade Nuri Bey ve ortaklarını bu işi teknik ve mali yönden başaracak nitelikte bulmuştur. Bunun üzerine Bakanlar Kurulu da, 12 Haziran 1933 tarih ve 14567 no.lu kararı ile inşaatın Mühürdarzade Nuri Bey ve ortaklarına verilmesini kabul etmiştir. Planlı ekonominin başladığı yıl yapılan bu sözleşme, ilk kez bir Türk şirketine bu denli büyük bir inşaatın verildiği sözleşme olması bakımından önemlidir.
İnşaata, Sivas Kongresinin yıl dönümü olan 4 Eylül 1933’te Sivas’tan başlanmıştır. Tren, 8 Ekim 1938’de Erzincan’a varmıştır. 10 Aralık’ta da ilk tren bu hat üzerinde işlemeye başlamıştır. Uzunluğu 548 km olan hattın güzergâhının Gürek ( Cürek ), Divriği, Pingen, Atma gibi önemli boğazlardan ve Fırat, Çaltı, Karasu gibi çok taşkın sulardan geçmesi nedeniyle, gerek hattın etütleri sırasında ve gerekse inşaat sırasında çok büyük zorluklar atlatılmış ve ölümle sonuçlanan olaylar da yaşanmıştır. Buna rağmen şirket, hattı 28 Temmuz 1939’da Aşkale’ye, 6 Eylül 1939’da da Erzurum’a ulaştırmayı başarmış ve inşaatı, sözleşmede belirtilen süreden 16 ay önce bitirerek teslim etmiştir. Sivas-Erzurum hattının tamamının açılışı ise 20 Ekim 1939’da yapılmıştır. Sivas-Erzurum demir yolunda tünellerin sayısı 131’dir. İçlerinde 1076, 1330, 720, 930 m uzunluğunda olanlar ile birlikte bu tünellerin hepsi 26.885 m uzunluğundadır.
3 kuruşluk ( Turuncu ) pulda Fırat nehri üzerinde iki adet 60 metre ayak
açıklığı olan demiryolu köprülerinden biri,
6 kuruşluk
( Kahverengi ) pulda Şüslenmiş bir lokomotif,
7,5 kuruşluk ( Kırmızı ) pulda Sivas - Erzurum demiryolunun geçtiği dar Fırat vadisinin bir kısmı,
12,5 kuruşluk ( Mavi ) pulda Atma Boğazının kayalıkları arasında yapılmış demiryolu tunellerinden biri resmedilmiştir.
Konu ile ilgili diğer pulları görmek isterseniz Tıklayınız ( ).