Konu: Kandilli Rasathanesinin 50. Yılı

1868 yılında Fransa hükümetinin tavsiyesi üzerine meteoroloji çalışmaları amacıyla Rasathâne-i Âmire-i Alâimü’l-cev adı ile kurulan, bugün hala Boğaziçi Üniversitesi’ne bağlı olarak özellikle deprem araştırmaları yapan rasathane ilk olarak Beyoğlu’nda Tünel civarında kuruldu. Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde şubeler açarak elde edilen gözlemlerin Avrupa’ya gönderilmesi göreviyle kurulan rasathane, her ne kadar meteoroloji istasyonu olarak kurulduysa da astronomik gözlemlerin yapıldığı önemli bir üs konumundaydı. Kuruluşundan sonra çeşitli yerlerde taşınmak zorunda kaldı. Sürekli olarak tahsisat sıkıntısı çekti, 31 Mart Vaka’sında daha da tahrip edildi ve kalan aletler Kabataş Lisesi’ne taşındı. Rasathanenin tekrardan açılarak meteorolojik faaliyetler yürütmesi ise Salik Zeki’nin girişimleriyle gerçekleşti. Rasathane müdürü olarak tayin edilen Fatih Gökmen, rasathanenin bugünkü temellerini güçlü bir şekilde inşa etti.
Fatin Hoca’nın önderliğinde Kandilli’nin gerisinde Anadoluhisarı ile Vaniköy arasında yer alan İcadiye tepesindeki bir kâgir kule ile iki ahşap odadan oluşan yangın gözetleme kulesinde tekrardan hayat bulan rasathane, ayrıca astronomi çalışmalarının yapılacağı önemli bir merkez haline dönüştü. 1924’te İtalyan hükümetinin yardımlarıyla Türkiye’deki ilk oşinografi çalışmalarına burada başlandı. Cumhuriyet’in ilk yıllarında yine Rasathâne-i Âmire diye anılan müessese 1928’den sonra Maarif Vekâleti Hey’et ve Fizikî Arzî İstanbul Rasathânesi adını aldı. Fatin Hoca rasathaneyi yeniden kurarken Belçika’daki Uccle Kraliyet Gözlemevi’ni örnek aldı. Bu doğrultuda peyderpey çeşitli aletler takviye edildi. Fatin Hoca emekliliğine kadar adeta burada yatıp kalkarak, rasathanenin gelişmesi için ömrünü adadı. Kandilli Rasathanesi 1982’de, Yüksek Öğretim Kurulu Kanunu ile Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü adı altında Boğaziçi Üniversitesi’ne bağlanınca organizasyonunda yenilemeye gidilerek görev alanı da genişletildi. Depreme dönük çalışmalar ilk hedef oldu. Araştırma ve uygulama çalışmalarını deprem mühendisliği, jeodezi ve jeofizik olarak üç anabilim dalını tek bünyede toplayan ilk kuruluş olma özelliği kazandı. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü bu çerçevede Türkiye’nin her bölgesinde yeni deprem istasyonları kurmakta ve Türkiye deprem şebekesini sürekli geliştirmektedir. Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, aynı zamanda milletlerarası iş birliği çerçevesinde nükleer patlamaları denetleyen bir kuruluş olup bu konuyla ilgili ulusal veri merkezi görevini de yürütmektedir.

10+5 Kuruş, Eski Rasathane Binası, 30+5 Kuruş, Rasathane Amblemi, 40+5 Kuruş, Kandilli Pasathanesinin Kurucusi Fatih Gökmen, 75+5 Kuruş, Dürbün Binası