Konu: Türkiye Bitkileri 2

Manisa Lalesi ( Tulipa hayatli O. Schw. ): Manisa Lalesi, Spil dağında kendi halinde yabani olarak yetişen bir çiçek türü. Soğangillerden bir bitkidir. Anavatanı Anadolu. Boyu 15-20 cm, güneşte veya hafif gölgede yetişiyor, cinsine göre Şubattan Eylüle kadar çiçek açabiliyor. Spil dağında özellikle Mart-Nisan aylarında yoğun olarak görülebiliyor. Duruma göre -15 derece soğukta bile yetişebiliyor. Çiçekleri koyu mavi, açık mavi, beyaz, pembe ve kırmızı renklerde oluyor. Yetiştirilmek istenirse; soğanları ilkbahar veya sonbaharda, 5 cm derinlikte, 10 cm mesafelerde dikilmelidir. 
Efes Çançiçeği ( Campanula ephesia DC ): Latincede küçük çan anlamına gelen Campanula’dan adını alan Tüylü Çan Çiçekleri
( Campanula tomentosa lam. ) endemik bir bitki türü olup, Dünyada sadece Kuşadası ve çevresinde yetişmektedir. Çan çiçeklerinin en çok görüldüğü yer, Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Milli Parkı’nın deltaya bakan güney kıyılarıdır. Ülkemizde endemizm oranı en yüksek cinsler arasında yer alan Tüylü Çan Çiçekleri, iklim şartlarına göre Nisan ayının son günlerinde harika renkleriyle açmaya başlar. Çan çiçekleri yine kendisi gibi nadir bir tür olan Aydın Ölmez Çiçeği’yle ( helicyrsum heywoodianum ) birarada sadece milli parkın güneyinde görülebilir. Tüylü Çan Çiçekleri, Dünya Doğayı Koruma Birliği’nin kırmızı listesinde Hassas ( Vu ) kategorisinde yer almaktadır. Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında herkesin dikkatini çeken mor renkleriyle görenlerin hemen ilgisini çeker. Etkileyici görüntü ve renklere sahip olan Tüylü Çan Çiçeklerinin cazibesine kapılan bazı bilinçsiz kişiler, bu endemik çiçekleri koparmakta ya da sökerek götürmektedir. Yaptığımız araştırmalarda bazı çan çiçeklerinin ertesi yıl yerinde olmadıklarını görmekteyiz. Doğanın bu harika çiçeklerine gerekli duyarlılığın gösterilmesi, koruma bilincinin geliştirilmesi ve mutlaka tanıtılarak botanik turizmine kazandırılması gerekir.
Ankara çiğdemi ( Crocus ancyrensis Meyer ): Crocus ancyrensis Türkiye’de Endemik bir türdür. Crocus ancyrensis bitkisinin dünyada doğal yayılış gösterdiği tek ülke Türkiye’dir. Türkiye’de kuzey ve orta Anadolu da, BOLU, KARABÜK, KASTAMONU, AMASYA, ANKARA, KAYSERİ, KAHRAMANMARAŞ, SAMSUN, SİVAS Ve YOZGAT illerinde doğal olarak yetişmektedir. İlk olarak Ankara’da bulunduğu için Crocus ancyrensis ismi verilmiştir. Bitki erken ilkbaharda şubat mart aylarında çiçeklenir. Kayalık yerlerde dağ makilikleri, çalılıklar ve çam koruluklarında 1000 – 1600 metre yükseklikte yetişir. Çiçekleri lekesiz sarı – turuncu renkte soğan kabuğunun Ağ gibi ( retuculate ) olmasından dolayı diğer crocuslardan ayrılır. Crocus reticulatus ve Crocus angustifolius bu bitkinin yakın akrabalarıdır. Yetiştirilmesi: Soğuğa dayanıklı bir bitkidir. Ankara çiğdemi de diğer tüm soğanlı bitkiler gibi drenajı iyi topraklarda yetiştirilmelidir. Tercihen alkali topraklarda daha mutlu olacaktır. Bir sonraki yıl iyi çiçeklenebilmesi için kuru ve sıcak bir yaz geçirmesi gerekir.
Anadolu Salebi ( Orchis anatolica Boiss. ): Orchis, Ophyris, Serapias, Platanthera, Dactylorhiza vs. cinslerine âit türlerin yumrularına verilen ad. Bu bitkilerin toprak altında iki yumrusu bulunur. Bunlardan biri ana yumrudur ve o senenin gövdesini verir. Diğeriyse gençtir ( Hemşire veya kardeş yumru ) ve gelecek yılın yumrusunu verir. Salep elde edilen türlerin hepsi yumruludur. Salep daha çok kireçli toprakları sever. Ormanlık bölgelerde yetişen saleplerin yumrusu iri olur. Çayırlarda yetişen saleplerin yumrusu ise daha zayıftır. Anadolu’da salep genellikle Orchis ve Ophyrus türlerinden elde edilir Salep eldesi: Bitki çiçekteyken, toprak altındaki yumruları toplanır. Yalnız yan yumru alınır, gövdeyi taşıyan ana yumru genellikle alınmaz. Fakat her ikisi de kulanılabilir. Yumrular kremsi, yumurta şeklinde veya çatalsıdır. Toplanan yumrular suyla yıkanarak temizlenir, ipe dizilir ve su veya  sütle kaynatılır, sonra açık havada kurutulur. Kurutulan yumrular dövülerek toz edilir. Elde edilen bu toz kullanılacak hâle gelmiş olan salebi verir. Türkiye’de yetiştiği yerler: Çoğunlukla Batı, Güneybatı, Güney ve Kuzey Anadolu olmakla beraber Anadolu’nun birçok yerinde yetişir. Kullanıldığı yerler: Bileşiminde nişasta, şekerler, musilaj ve azotlu maddeler vardır. Bilhassa çocuklarda ishal kesici, kuvvet verici ve gıda olarak kullanılır. Barsak nezlesinde soğuk algınlıklarında ve öksürüğe karsı halk arasında çok kullanılmaktadır. Afrodizyak ( Cinsel gücü artırıcı ) etkisi vardir.

Pullara konu olan bitkilerin tesbiti ve slaytlarının hazırlanması Hacettepe Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ekrem Sezik tarafından yapılmış ve Sadettin Atlıhan tarafından resmedilmiştir.

Konu ile ilgili diğer pulları görmek isterseniz Tıklayınız. ( Çiçekler )
Konu ile ilgili diğer pulları görmek isterseniz Tıklayınız. ( Bitkler )