Konu: Cumhurbaşkanlarımız
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK ( 29 EKİM 1923 - 10 KASIM 1938 )
1881 yılında Selanik'te doğdu. İlk öğrenimini ve askeri öğrenci olarak, orta öğreniminin bir kısmını Selanik'te yaptı. Manastır Askeri Lisesi'ni bitirdi.
1902 yılında Harp Okulu'ndan, 1905 yılında Harp Akademisi'nden mezun oldu.
Orduda çeşitli vazifeler aldı. 1913 yılında Sofya'da Ataşe Militer olarak bulundu.
Birinci Dünya Harbi esnasında, Çanakkale Muharebelerinde, Tümen Komutanı ve Anafartalar kahramanı olarak temayüz etti. 1916 yılından itibaren, Doğu ve Güney cephelerinde Kolordu ve Ordu Komutanlığı yaptı. Bitlis ve Muş'u düşman işgalinden kurtardı. Filistin ve Suriye cephelerinde görev aldı.
Mondros Mütarekesinden sonra Sevr Anlaşması hükümlerine dayanılarak ülkenin yabancılar tarafından işgali üzerine, 1919 yılında Samsun'a çıkarak Türk milli mücadelesini başlattı.
Amasya Genelgesi, Sivas ve Erzurum Kongreleri ile milletin istiklâli, ülkenin bütünlüğü ve bölünmezliğini ilan ederek bu mücadelenin esaslarını tesbit etti.
Askeri görevlerinden istifa ederek 23 Nisan 1920'de Ankara'da Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni topladı. Meclis Başkanı seçildi.
5 Ağustos 1921'de Başkomutanlık görevini üstlenerek Anadolu'nun Yunan işgalinden kurtarılması için mücadeleye devam etti. Sakarya Meydan Savaşı'nı kazandı. 19 Eylül 1921'de Meclis tarafından kendisine Mareşal ve GAZİ ünvanı verildi.
26 Ağustos 1922'de işgalci Yunan kuvvetlerine karşı Büyük Taarruzu başlattı. Beş gün sonra 30 Ağustos 1922'de de Başkomutanlık Meydan Savaşı'nı kazandı.
Anadolu'nun düşman işgalinden kurtarılmasından sonra padişahlık ve halifelik kaldırıldı. 9 Eylül 1923'de kurduğu Cumhuriyet Halk Partisi'nin Genel Başkanlığı'na seçildi. Lozan Barış Konferansından sonra, 11 Ağustos 1923'de toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yeniden Başkan olarak seçildi.
29 Ekim 1923'de Cumhuriyetin ilan edildiği gün, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı oldu. Dört dönem üst üste seçildiği bu görevi sırasında, modern Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin temellerini sağlamlaştırdı ve ATATÜRK İnkılabı olarak isimlendirilen büyük Türk İnkılabını gerçekleştirdi. Dünya barışı ve bölgesel barış için önderlik ettiği faaliyetlerle ve esir ülkelerin hürriyet mücadeleleri için yarattığı ve gerçekleştirdiği örnek ile 10 Kasım 1938'de ölünceye kadar ve ölümünden sonra da bütün dünyada istiklâl için mücadelenin ve barışın sembolü oldu.
İSMET İNÖNÜ ( 11 KASIM 1938 - 22 MAYIS 1950)
1884 yılında İzmir'de doğdu, ilk ve orta öğrenimini Sivas'ta tamamladıktan sonra Mühendishane idadisini ( Topçu Harp Okulu Askeri Lisesi ) bitirdi.
1903 yılında Harp Okulundan, 1906 yılında Harp Akademisinden mezun olarak, ordunun çeşitli kademelerinde görev yaptı.
1910 - 1913 yılları arasında Yemen isyanının bastırılması harekâtına katıldı. Bu ve bundan önceki görevlerinde hudut problemleri ve asilerle yapılan anlaşmalarda başarılı hizmetleri ve mesleki özellikleriyle dikkati çekti. Birinci Dünya Savaşı sırasında Kafkas Cephesinde Kolordu Komutanı olarak Atatürk'ün emrinde çalıştı ve öğrencilik yıllarından beri devam eden dostlukları ile devletin geleceği hakkındaki ortak fikirleri gelişti. Suriye Cephesi'nde savaştı, Milli Mücadele sırasında Atatürk'ün en yakın silah arkadaşı olarak çalıştı. Edirne milletvekilliği ve bakanlık yaptı. 25 Ekim 1920'den sonra Batı Cephesi Komutanı olarak Çerkez Ethem isyanını bastırdı. Birinci ve ikinci İnönü Savaşlarını yönetti. 1 Mart 1921'de Mirlivalığa ( Tümgeneral ), 31 Ağustos 1922'de Ferikliğe ( Korgeneral ), 30 Ağustos 1926'da Birinci Ferikliğe ( Orgeneral ) yükseldi. 30 Haziran 1927'de askerlikten emekliye ayrıldı.
Sakarya Meydan Savaşı ve Büyük Taarruz'dan sonra kazanılan zafer üzerine Mudanya Mütarekesi'nde Büyük Millet Meclisi'ni temsil etti. Lozan Barış Konferansına Türk Heyeti Başkanı olarak katıldı ve 24 Temmuz 1923'te Lozan Anlaşmasını imzaladı.
Cumhuriyetin ilanından sonra 1923 - 1924 yıllarında ilk hükümette Başbakan olarak görev aldı, 1924 - 1937 yılları arasında bu görevi sürdürdü.
İnönü, Atatürk inkılâplarının gerçekleşmesinde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin sağlam temeller üzerine oturtulmasında Atatürk'ün en yakın mesai arkadaşıydı.
Atatürk'ün ölümünden sonra, 1938 yılında, T B M M tarafından Türkiye'nin ikinci Cumhurbaşkanı olarak seçildi. İkinci Dünya Savaşı sırasında Türkiye'yi savaş felâketinin dışında tutmayı başardı. Savaştan sonra çok partili siyasi rejime geçilmesinde en büyük destek oldu. 1950 yılında, yapılan seçimleri kaybettikten sonra, 1960 yılına kadar Ana Muhalefet Partisi Başkanı olarak siyasi yaşamını sürdürdü. 27 Mayıs harekâtından sonra Kurucu Meclis üyeliğine seçildi ve 10 Kasım 1961 tarihinde Başbakanlığa atandı.
1965 yılında bu görevden ayrıldıktan sonra milletvekili olarak siyasi hayatına devam etti, 1972'de Parti Genel Başkanlığı ve milletvekilliğinden istifa ederek, ölünceye kadar ( 25 Aralık 1973 ) Anayasa gereğince Cumhuriyet Senatosu tabii üyeliği görevinde bulundu.
CELAL BAYAR ( 22 MAYIS 1950 - 27 MAYIS 1960 )
1883 yılında Bursa Gemlik ilçesinin Umurbey Köyü'nde doğdu. İlk ve orta öğreniminden sonra memuriyet hayatına atıldı. Adalet, Reji ve Bankacılık sahasında memuriyet görevlerinde bulundu. 1908 yılında İkinci Meşrutiyetin ilanından sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti çalışmalarına katıldı. Bu Cemiyetin İzmir Şubesi Genel Sekreterliğini yaptı.
12 Ocak 1920'de toplanan son Osmanlı Mebusan Meclisine Saruhan Sancağı Milletvekili olarak katıldı. Türk Milli Mücadelesinin başlaması ile birlikte Anadolu'ya geçerek bu harekete fiilen katıldı.
Bu mücadelenin kazanılması sırasında Batı Anadolu'da faaliyet gösterdi. Aynı zamanda Birinci Büyük Millet Meclisi'nde Bursa Milletvekili olarak görev aldı. 1921'de İktisat Vekili oldu.
Lozan Barış Konferansı'na müşavir göreviyle katıldı. 1923 seçimlerinden sonra ikinci Büyük Millet Meclisi'ne İzmir Milletvekili olarak girdi.
1924 yılında İş Bankasının kurulmasında önemli rol oynadı. İktisat Vekilliği görevinde bulundu. T.C.'nin kuruluşunda mücadele adamı, politikacı ve iktisatçı olarak temayüz etti. 1937 - 1939 yılları arasında Başbakanlık yaptı. 1943 yılına kadar İzmir Milletvekili olarak siyasi hayatını sürdürdü.
Çok partili siyasi hayata geçilmesi üzerine 1946 yılında arkadaşları ile birlikte Demokrat Partiyi kurdu ve başkanlığına getirildi. Partisinin 1950 seçimlerini kazanmasından sonra aynı yıl TBMM tarafından Türkiye'nin üçüncü Cumhurbaşkanı seçildi.
10 yıl boyunca sürdürdüğü bu görevden 27 Mayıs harekâtı ile 1960 yılında ayrıldı.
22 Ağustos 1986 tarihinde İstanbul'da vefat etti.
CEMAL GÜRSEL ( 27 MAYIS 1960 - 28 MART 1966 )
1895 yılında Erzurum'da doğdu. İlk öğrenimini Ordu ilinde yaptı. Daha sonra öğrenimini Erzincan ve İstanbul'da Askeri öğrenci olarak sürdürdü.
1915 - 1917 yıllarında Topçu Subayı olarak Çanakkale Savaşlarına katıldı. Filistin ve Suriye Cephesinde bulundu.
Türk istiklâl Harbinin Batı Cephesindeki bütün savaşlarına katıldı. 1929 yılında Harp Akademisini bitirdi.
1946 yılından itibaren Orgenerallik rütbesi dahil çeşitli general rütbelerinde hizmet yaptı. 1958 yılında Kara Kuvvetleri Komutanlığına atandı. Bütün bu görevleri sırasında mesleki bilgi ve karakteri ile ordunun ve halkın sevgisini ve güvenini kazandı.
27 Mayıs 1960 harekâtının lideri olarak kabul edildi. Yeniden demokratik düzene dönülmesinde ve 1961 Anayasasının hazırlanmasında önemli rol oynadı. Halk oyuna sunulan ve kabul olunan bu Anayasa gereğince, 10 Ekim 1961 tarihinde yapılan seçimlerden sonra teşekkül eden TBMM tarafından Türkiye'nin dördüncü Cumhurbaşkanı olarak seçildi. 1966 yılında başlayan rahatsızlığının devamı ve görevini engellemesi üzerine. Anayasa uyarınca Cumhurbaşkanlığı görevi sona erdi. 14 Eylül 1966 tarihinde vefat etti.
CEVDET SUNAY ( 28 MART 1966 - 28 MART 1973 )
1899 yılında Trabzon'da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Erzurum, Kerkük, Edirne ve Kuleli Askeri Lisesi'nde yaptı.
Birinci Dünya Savaşı sırasında, 1917 yılında, subay adayı olarak eğitim kampına katıldı. Aynı yıl Filistin cephesinde görev aldı.
1918 yılında Mısır'da Ingilizlere esir düştü. Esaretten döndükten sonra Kurtuluş Savaşı'na katılarak, Güney cephesinde görev aldı. Sonradan Batı cephesinde görevini sürdürdü.
1927 yılında Harp Okulu öğrenimini tamamladı. 1930 yılında Harp Akademisi'ni bitirdi. Silahlı Kuvvetlerde çeşitli görevler alarak 1949'dan itibaren Generallik rütbelerinde hizmet verdi. 1960 yılında Genelkurmay Başkanlığı görevine atandı.
1966 yılında, bu görevden ayrılarak Cumhurbaşkanlığı kontenjan senatörlüğüne seçildi. Cemal Gürsel'in rahatsızlığı sebebiyle görevden ayrılması üzerine, 28 Mart 1966'da TBMM tarafından Türkiye'nin beşinci Cumhurbaşkanı seçildi. Yedi yıllık görev süresini tamamladıktan sonra 1973 yılında Cumhurbaşkanlığından ayrıldı.
22 Mayıs 1982 tarihinde İstanbul'da öldü.
FAHRİ S. KORUTÜRK ( 6 NİSAN 1973 - 6 NİSAN 1980 )
1903 yılında İstanbul'da doğdu. 1916 yılında Bahriye Mektebi'ne girdi. 1923 yılında Deniz Harp Okulu'nu 1933 yılında Deniz Harp Akademisi'ni bitirdi. Deniz Kuvvetleri'nin çeşitli kademelerinde görev aldı. Roma, Berlin ve Stokholm'de Deniz Ataşesi olarak hizmet verdi.
1936'da Montreux Boğazlar Konferansı'na askeri uzman olarak katıldı. 1950 yılında Amiralliğe yükseldi. Oramiralliğe kadar çeşitli rütbelerde komuta görevleri yaptı. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı görevinden 1960 yılında emekli olduktan sonra sırası ile Moskova ve Madrid Büyükelçisi olarak diplomatik görevler aldı.
1968 yılında Cumhuriyet Senatosu üyesi oldu.
1973 yılında TBMM tarafından Türkiye Cumhuriyetinin altıncı Cumhurbaşkanı seçildi.
1980 yılında, yedi yıllık hizmet süresi tamamlandığından Cumhurbaşkanlığı görevinden ayrıldı.
12 Ekim 1987 tarihinde İstanbul'da öldü.
KENAN EVREN ( 9 KASIM 1982 - 9 KASIM 1989 )
1918 yılında Manisa ilinin Alaşehir ilçesinde doğdu, ilk ve orta öğrenimini Alaşehir, Manisa, Balıkesir ve İstanbul'da sürdürdü ve Maltepe Askeri Lisesi'nden mezun oldu.
1938 yılında Harp Okulu'nu, 1949 yılında Harp Akademisi'ni bitirdi. Topçu subayı ve Kurmay subay olarak Silahlı Kuvvetler'in çeşitli kademelerinde görev yaptı.
Dokuzuncu Kore Türk Tugayı'nda, önce Harekât ve Eğitim Şube Müdürlüğü, sonradan Kurmay Başkanlığı görevlerinde bulundu. Tuğgeneralliğe yükseldiği 30 Ağustos 1964 gününden itibaren Silahlı Kuvvetler'in bütün komuta kademelerinde ve üst rütbelerde görevini sürdürerek, Ordu Komutanlığı ve Kara Kuvvetleri Komutanlığından sonra, 7 Mart 1978 tarihinde Genelkurmay Başkanlığına atandı. Bu görevi sırasında, Türkiye'nin maruz kaldığı terör olayları, anarşi, ekonomik ve siyasi bunalımlar karşısında komuta heyeti tarafından yapılan uyarılara rağmen, istikrarın sağlanamaması üzerine, Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından 12 Eylül 1980 tarihinde gerçekleştirilen Cumhuriyeti Koruma ve Kollama Harekâtı'ndan sonra, diğer görevleri yanında Devlet Başkanlığı görevini de üstlendi. Yeniden demokratik düzene geçiş için sürdürülen faaliyetler sonucunda hazırlanan ve 7 Kasım 1982 tarihinde halk oyuna sunularak kabul olunan Anayasa ile Türkiye'nin 7. Cumhurbaşkanı olarak göreve başladı. 9 Kasım 1989'da Cumhurbaşkanlığı görevi sona eren Evren, yerini Turgut Özal'a bıraktı. 9 Mayıs 2015 tarihinde beyin ölümünün gerçekleşmesiyle Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nde 98 yaşında hayatını kaybetti.
Konu ile ilgili diğer pulları görmek isterseniz Tıklayınız.